مي‌خواهيم در مورد پيشينه بانكداري الكترونيك در ايران صحبت كنيم. نكته باريكتر از مو در ماجراي تجارت الكترونيك در جهان اين است كه به‌رغم جايگاه پايين ايران در رتبه‌بندي جهاني، ايرانيان سهم بسزايي در تاسيس و گسترش تجارت الكترونيك در دنيا داشته‌اند.

چنانكه براساس اعلام نشريه بين‌المللي Business Week، پي‌ير اميديار (Pierre Omidyar) مدير ايراني سايت eBay يكي از شاخص‌ترين بنيانگذاران تجارت الكترونيك در جهان است و از طريق تاسيس همين سايت او توانسته ميليون‌ها دلار درآمد سالانه داشته باشد.

جالب اينجا است كه نخستين كتاب مربوط به تجارت الكترونيك در سطح خاورميانه را هم دكتر علي صنايعي يكي از استادان دانشگاه اصفهان نوشته و اين كتاب مورد تاييد انجمن بازاريابي اتحاديه اروپا (EMU) نيز قرار گرفته است. نخستين روستاي الكترونيكي خاورميانه هم توسط ايراني‌ها ساخته شده و دكتر علي‌اكبر جلالي از چهره‌هاي شاخص تجارت الكترونيك در دنيا اين روستا را در روستاهاي شاهكوه برپا كرده است.

با اين همه هنوز آيين نامه تجارت الكترونيك در ايران به‌رغم تصويب قانون آن توسط مجلس شوراي اسلامي در سال 82 عملياتي نشده و سهم ايراني‌ها از تجارت الكترونيك در سطح جهاني زير يك درصد است. در مورد سابقه فعاليت‌هاي بانكداري الكترونيك در ايران آن طور كه شواهد نشان مي‌دهد به 37 سال پيش برمي‌گردد. در آن موقع بانكي به نام بانك تهران با در اختيار گرفتن بين 7 تا 10 دستگاه خودپرداز در شعبه‌هاي خود نخستين تجربه پرداخت اتوماتيك پول را تنها در همان شعبه نصب شده برعهده داشتند.

اواخر دهه 1360 بانكهاي كشور با توجه به كاربرد رايانه شخصي و احساس نياز به اتوماسيون عمليات بانكي به رايانه‌اي كردن عمليات بانكي پرداختند. طرح جامع اتوماسيون بانكي نيز پس از مطالعه و بررسي‌هاي گوناگون در قالب پيشنهادي براي تحولي جامع در برنامه‌ريزي فعاليت‌هاي انفورماتيكي بانكها به مسوولان شبكه بانكي ارائه شد كه با مصوبه مجمع عمومي بانكها در سال 72 طرح جامع اتوماسيون سيستم بانكي شكلي رسمي به خود گرفت.آیین نامه وصول مطالبات

در همان سال بانك مركزي شركت خدمات انفورماتيك را به عنوان سازمان اجرايي طرح جامع انفورماتيك سيستم بانكي تاسيس كرد. طي سال‌هاي 72 و 73 جرقه‌هاي ايجاد سوئيج ملي جهت بانكداري الكترونيكي زده شد و در همان راستا شبكه ارتباطي بين بانك ملي و فروشگاه‌هاي شهروند ايجاد شد.

در سال 1379 سازمان گسترش ایران خودر شرکت تجارت الکترونیک ایرانیان (Iranian Ecomerce Company- IEC) جهت ایجاد شبکه پرداخت کارتی بر اساس مدل رایج بین المللی تاسیس گردید و بعد از تاسسیس بانک پارسیان در سال 1381 به بانک پارسیان فروخته شد و به شرکت تجارت الکترونیک پارسیان (Parsian Ecomerse Company - PEC) تغییر نام داد . این شرکت از پیشکامان ایجاد شبکه پرداخت در کشور بوده و است.

در خرداد 1381 مجموع مقررات حاكم بر مركز شبكه تبادل اطلاعات بين بانكي موسوم به شتاب به تصويب رسيد. بدين سان اداره شتاب بانك مركزي در 1/4/1381 تاسيس و با هدف فراهم كردن زير ساخت بانكداري الكترونيكي آغاز به كار كرد.

شتاب با ايجاد ارتباط بين دستگاه‌هاي خودپرداز سه بانك رسماً متولد شد. (بانكهاي كشاورزي، توسعه صادرات و صادرات ايران در پايلوت اوليه اين طرح حضور داشتند و بانكهاي خصوصي سامان و كارآفرين نيز درخواست كردند كه در آزمايش‌هاي اوليه شتاب، حضور داشته باشند).

در حال حاضر بيشتر بانكهاي ايران به طور مستقيم طرح‌هاي بانكداري الكترونيكي خود را پيش برده و مي‌برند.

بانك ملي با طرح سيبا، بانك تجارت با طرح SGB، بانك صادرات با طرح سپهر، بانك رفاه با طرح جاري همراه، بانك كشاورزي با طرح مهر، بانك ملت با طرح جام و بانكهاي خصوصي با طرح بانكداري 24 ساعته و به صورت مجزا و منفرد بانكداري الكترونيكي را در حوزه تحت پوشش خود تجربه كرده و ميكنند.حقوق بانکی